Torbiel (cysta) Bakera, nazywana również torbielą dołu podkolanowego, to przestrzeń wypełniona płynem utworzona w wyniku uwypuklenia torebki stawowej kolana w jego tylnej części. Tworzy się pod kolanem w formie zgrubienia/guza wypełniającego obszar pod kolanem, który można łatwo wyczuć w badaniu palpacyjnym. Nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia, ale w dłuższym czasie może skutkować uszkodzeniem naczyń krwionośnych i nerwów, dlatego wymaga konsultacji lekarskiej. Bezpośrednią przyczyną jej powstawania jest zbyt duża produkcja płynu stawowego w kolanie. Płyn kumuluje się w dole podkolanowym w miejscu kaletki podkolanowej z tyłu stawu i tworzy charakterystyczną torbiel. Jest wiele przyczyn zbyt dużej produkcji płynu stawowego. U osób dorosłych najczęściej ma ona związek ze zmianami zwyrodnieniowymi stawu, uszkodzeniem struktur kolana lub infekcją stawu. U dzieci przyczyny powstawania torbieli Bakera są niejasne. W wielu przypadkach torbiel Bakera może być jedynie objawem poważniejszej choroby kolana.
Objawy torbieli Bakera
Torbiel Bakera to charakterystyczne owalne zgrubienie, dobrze widoczne i wyczuwalne pod kolanem wywołujące uczucie wypełnienia, przeszkadzające, często utrudniające wykonywanie ruchów. W obrębie występowania torbieli można wyczuć nadmierną ciepłotę a skóra może być zaczerwieniona.
Czasem torbiel bywa bolesna, powoduje uczucie sztywności i utrudnia zginanie stawu. Często występują również objawy specyficzne dla chorób, które tę torbiel wywołały takie jak: w przypadku rozwiniętych zmian zwyrodnieniowych ból całego kolana, w przypadku schorzeń reumatologicznych opuchnięcie kolana a w przypadku uszkodzenia łąkotki może to być przeskakiwanie w stawie. Duża cysta Bakera może powodować drętwienie łydki wywołane uciskiem na okoliczne naczynia krwionośne i nerwy. W przypadku pęknięcia torbieli Bakera pojawia się nagły ból z tyłu kolana, obrzęk i drętwienie łydki oraz jej zasinienie spowodowane wylaniem się zawartości cysty do otaczających tkanek. Torbiel Bakera ma tendencje do samoistnego ustępowania. Przypadki pęknięcia najczęściej występują w trakcie wysiłku fizycznego. Objawiają się nagłym bólem i obrzękiem łydki, który ustępuje po kilku lub kilkunastu dniach.
Diagnozowanie i leczenie torbieli Bakera
Do postawienia diagnozy zazwyczaj lekarzowi wystarczają objawy i wywiad z pacjentem. W razie wątpliwości potwierdzeniem może być badanie USG lub rezonans magnetyczny. W przypadku rozpoznania torbieli Bakera lekarz dąży do ustalenia przyczyn zwiększonej produkcji płynu stawowego. W tym celu może zlecić dodatkowe badania laboratoryjne, RTG i inne. Leczenie w przypadku bólu i oporu w kolanie polega na podaniu leków przeciwzapalnych i ewentualnym nakłuciu torbieli pod kolanem w celu jej opróżnienia. Nakłucie wykonywane jest pod kontrolą USG. W przypadkach nawracającej torbieli należy rozważyć leczenie operacyjne, czyli chirurgiczne usunięcie zmian i zeszycie torebki stawowej w miejscu uwypuklenia. Zabieg taki można wykonać na przykład w klinice Carolina Medical Center w Warszawie i w Gdańsku. Cechą charakterystyczną torbieli Bakera jest spory odsetek nawrotów po leczeniu operacyjnym.
